EU zoekt consensus over Russische tegoeden voor Oekraïne-steun
De Europese Commissie wil 90 miljard euro vrijmaken voor steun aan Oekraïne door gebruik te maken van geblokkeerde Russische tegoeden. Van de 185 miljard euro aan geblokkeerde middelen bevindt zich een aanzienlijk deel bij effectenhuis Euroclear in Brussel, wat België in een delicate positie plaatst.
Belgische bezorgdheden over juridische risico's
Premier Bart De Wever eist sterke garanties vanwege mogelijke juridische en financiële gevolgen indien Rusland het geld zou terugeisen. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen beweert dat haar wetsvoorstel tegemoetkomt aan de meeste Belgische bezorgdheden.
Volgens politicoloog Vos hebben verschillende landen begrip voor het Belgische standpunt. "Ze weten dat niet alle risico's gedekt zijn. Iedereen die het volgt, weet ook dat er wel een aantal onvoorziene of moeilijk te voorziene gevolgen kunnen zijn," aldus Vos.
Europese verdeeldheid over risicodeling
Hoewel de meeste landen het risico gerechtvaardigd vinden gezien de inzet, erkennen zij dat de risicodeling ongelijk is. België draagt een zwaarder risico dan andere lidstaten vanwege de concentratie van Russische tegoeden bij Euroclear.
Steun zoeken bij landen als Hongarije of Slowakije lijkt geen optie. "Dat zijn landen die vooral aan hun eigen belang denken en die willen niet dat er een collectieve Europese lening komt," stelt Vos.
Onzekerheid over gevolgen
De onvoorspelbaarheid van de situatie creëert angst onder lidstaten. Vos vergelijkt het met "een groep mensen die in het donker zitten. De ene is bang en heeft dan plots iets gehoord. De andere begint dan ook te verstijven en ineens heeft iedereen een monster zien bewegen."
Experts beginnen elkaar te versterken in hun zorgen, wat tot zeer negatieve scenario's kan leiden wanneer alle mogelijke risico's in kaart worden gebracht.
Besluitvorming op Europese top
Op de Europese top van 18 december wil de EU een akkoord bereiken. Voor een gezamenlijke lening aan Oekraïne is unanimiteit vereist, wat moeilijk wordt gezien Hongarije's weerstand tegen extra steun.
Voor het gebruik van geblokkeerde Russische tegoeden volstaat echter een meerderheid van lidstaten. Ook zonder Belgische instemming kan het voorstel worden aangenomen, hoewel de EU traditioneel streeft naar consensus.
"Meestal voel je toch de neiging om te blijven zoeken hoe ze iedereen aan bord kunnen krijgen, zeker de landen die het meest geraakt worden," merkt Vos op.
Lobbyen voor extra garanties
De Wever zal moeten lobbyen voor extra garanties, al zijn de mogelijkheden beperkt. Alle risico's indekken lijkt onmogelijk, maar de politiek blijft zoeken naar elegantere oplossingen die meer geruststelling bieden.
De Europese Commissie lijkt een meerderheid te zullen vinden, maar de zoektocht naar een compromis dat alle partijen tevreden stelt, gaat door.