EU wil 90 miljard euro Russische tegoeden voor Oekraïne gebruiken
De Europese Commissie heeft een ambitieus plan gepresenteerd om 90 miljard euro vrij te maken voor steun aan Oekraïne door gebruik te maken van geblokkeerde Russische tegoeden. Van de ongeveer 185 miljard euro aan bevroren Russische activa bevindt zich het grootste deel bij effectenhuis Euroclear in Brussel.
Belgische bezorgdheden over juridische risico's
Premier Bart De Wever heeft herhaaldelijk sterke garanties geëist vanwege mogelijke juridische en financiële gevolgen indien Rusland het geld zou terugvorderen. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen beweert dat haar wetsvoorstel tegemoetkomt aan de meeste Belgische zorgen.
Volgens politieke analisten hebben verschillende EU-landen begrip voor het Belgische standpunt. "Ze weten dat niet alle risico's gedekt zijn. Iedereen die het volgt, weet ook dat er wel een aantal onvoorziene of moeilijk te voorziene gevolgen kunnen zijn," aldus experts.
Ongelijke risicodeling binnen EU
Hoewel de meeste lidstaten ervan overtuigd zijn dat de inzet het risico rechtvaardigt, erkennen zij dat de risicodeling ongelijk is verdeeld. België draagt onevenredig veel risico omdat Euroclear op Belgisch grondgebied is gevestigd.
Het zoeken naar steun bij landen zoals Hongarije of Slowakije wordt niet als veelbelovend beschouwd. Deze landen, die vaak eigen belangen vooropstellen, verzetten zich tegen collectieve Europese leningen.
Onzekerheid over gevolgen
De complexiteit van de situatie wordt vergroot door het feit dat dit een ongekende stap is. "Je gaat iets doen dat in principe niet gebeurt en dan weet je nooit goed wat de gevolgen zijn," waarschuwen experts.
Deze onzekerheid creëert een klimaat van wederzijdse beïnvloeding, waarbij experts elkaar versterken in het schetsen van mogelijke risicoscenario's.
Besluitvorming op Europese top
Op de Europese top van 18 december wil de EU een akkoord bereiken over het wetsvoorstel. Voor een gezamenlijke lening aan Oekraïne is unanimiteit vereist, wat uitdagend wordt gezien Hongarije's weerstand tegen extra steun.
Voor het gebruik van geblokkeerde Russische tegoeden volstaat echter een meerderheid van lidstaten. Zelfs bij Belgische tegenstand kan het voorstel worden aangenomen, hoewel de EU traditioneel streeft naar consensus.
Zoektocht naar elegante oplossing
Ondanks de juridische mogelijkheid om met een meerderheid te beslissen, blijft de EU zoeken naar een elegantere oplossing die alle lidstaten geruststelt. Dit past bij de Europese traditie om consensus na te streven, vooral bij gevoelige kwesties die bepaalde landen onevenredig raken.
De komende weken zullen cruciaal zijn voor het vinden van een balans tussen effectieve Oekraïnesteun en het waarborgen van alle lidstaten tegen mogelijke juridische en financiële risico's.