Tsjechische defensieminister krijgt spreekverbod over Oekraïne
De Tsjechische minister van Defensie Jaromír Zuna mag zich voortaan niet meer uitlaten over Oekraïne. Deze maatregel volgt na een regeringscrisis binnen de nieuwe rechts-populistische coalitie onder leiding van Andrej Babis.
Onrust na pro-Oekraïense uitspraken
De crisis begon afgelopen vrijdag toen minister Zuna zijn steun aan Oekraïne uitsprak. "Oekraïne is een land dat zich verdedigt, Rusland is de agressor", verklaarde hij. Deze feitelijke woorden konden rekenen op brede steun in het pro-Oekraïense Tsjechië, maar niet binnen zijn eigen partij.
Zuna's uiterst-rechtse en pro-Russische SPD vormt sinds deze maand een coalitie met de eveneens uiterst-rechtse Motoristen en het populistische ANO van Babis. De SPD voerde campagne tegen steun aan Kiev, wil Oekraïense vluchtelingen deporteren en ziet Tsjechië het liefst vertrekken uit de EU en de NAVO.
Compromissen voor regeringsdeelname
In ruil voor regeringsdeelname liet de SPD zijn meest radicale standpunten varen. De partij schoof 'onafhankelijke experts' naar voren als minister, in plaats van eigen partijprominenten. Zo werd luitenant-generaal Zuna minister van Defensie en vicepremier namens de SPD.
Zuna leek de bestaande steun aan Oekraïne te willen voortzetten, tot opluchting van de rest van Europa. Tsjechië leidt een belangrijk munitie-initiatief waarbij het als tussenpersoon optreedt tussen Oekraïne en leveranciers. Dit initiatief leverde dit jaar naar schatting 1,8 miljoen stuks artilleriegranaten op.
Crisisoverleg en spreekverbod
Ook Zuna's aangekondigde reis naar Oekraïne en plannen om Amerikaanse gevechtsvliegtuigen te kopen leidden tot onrust binnen de partij. In een crisisoverleg van drie uur werd besloten dat Zuna mag aanblijven, maar zich niet meer mag uitlaten over deze onderwerpen. Alleen premier Babis mag over Oekraïne spreken.
De minister lijkt monddood gemaakt. Tsjechische journalisten krijgen geen contact meer met hem en zijn X-account is verwijderd. Hij verscheen wel in een video waarin hij de SPD-fractievoorzitter beloofde niet naar Oekraïne te reizen.
Kosmetisch compromis voor munitie-initiatief
Voor het munitie-initiatief werd een kosmetisch compromis bedacht. Het project valt voortaan niet meer onder het ministerie van Defensie, zodat het niet meer de vingerafdruk van de SPD draagt.
President Pavel weigert ondertussen de leider van de Motoristen te benoemen tot minister van Milieu vanwege racistische en antisemitische Facebookberichten. Ook de benoeming van Babis tot premier liep vertraging op omdat hij zijn meer dan 200 bedrijven moest onderbrengen in een trustfonds.
Na de feestdagen hoopt de regering-Babis daadwerkelijk van start te gaan en het definitieve regeerakkoord te presenteren. Dan wordt duidelijk in hoeverre Tsjechië Oekraïne zal blijven steunen.