Tsjechische defensieminister krijgt spreekverbod over Oekraïne
De nieuwe Tsjechische regering heeft een opmerkelijke beslissing genomen: minister van Defensie Jaromír Zuna mag zich niet meer uitlaten over Oekraïne. Deze maatregel volgt op de eerste regeringscrisis van de rechts-populistische coalitie onder leiding van Andrej Babis.
Controversiële uitspraken leiden tot politieke crisis
De problemen begonnen toen minister Zuna, een luitenant-generaal die namens de uiterst-rechtse SPD werd benoemd, zijn steun aan Oekraïne uitsprak. "Oekraïne is een land dat zich verdedigt, Rusland is de agressor", verklaarde hij. Hoewel deze woorden breed gesteund worden in het pro-Oekraïense Tsjechië, botsten ze met de ideologie van zijn eigen partij.
De SPD, die campagne voerde tegen steun aan Kiev en zelfs deportatie van Oekraïense vluchtelingen voorstaat, vormt sinds deze maand een coalitie met de eveneens uiterst-rechtse Motoristen en Babis' populistische ANO-partij.
Strategisch compromis binnen coalitie
Om regeringsdeelname mogelijk te maken, liet de SPD haar meest radicale standpunten varen en schoof 'onafhankelijke experts' naar voren als ministers. Dit verklaart waarom Zuna, ondanks zijn partijlidmaatschap, een gematigder koers leek te willen varen.
Na een crisisoverleg van drie uur werd besloten dat Zuna mag aanblijven, maar alleen nog mag spreken over het eigen leger. Uitsluitend premier Babis heeft nog het recht zich uit te laten over Oekraïne-gerelateerde kwesties.
Gevolgen voor munitie-initiatief
De beslissing heeft directe gevolgen voor Tsjechië's belangrijke rol in de Oekraïense munitievoorziening. Het land leidt een initiatief waarbij het als tussenpersoon optreedt tussen Oekraïne en leveranciers, waardoor afzenders anoniem kunnen blijven. Dit project leverde dit jaar naar schatting 1,8 miljoen artilleriegranaten op.
Om de coalitievrede te bewaren, wordt het munitie-initiatief mogelijk overgeheveld van het ministerie van Defensie naar een ander departement, zodat het niet langer de 'vingerafdruk' van de SPD draagt.
Bredere regeringsvorming blijft problematisch
De kwestie illustreert de bredere uitdagingen bij de vorming van deze controversiële coalitie. President Pavel weigert nog altijd de leider van de Motoristen te benoemen tot minister van Milieu vanwege diens racistische en antisemitische uitlatingen op sociale media.
Ook premier Babis moest zijn meer dan 200 bedrijven onderbrengen in een trustfonds om belangenverstrengeling te voorkomen, wat zijn benoeming vertraagde.
Na de feestdagen hoopt de regering definitief van start te gaan en het regeerakkoord te presenteren. Dan zal duidelijk worden in hoeverre Tsjechië zijn steun aan Oekraïne voortzet, al zal minister Zuna daar geen rol meer in spelen als woordvoerder.